Трилогия о белорусском Швейке в рубрике "Прочитано для вас"

    Вы читали "Сагу о Форсайтах" Д.Голсуорси?
А "Сто лет одиночества" Маркеса?
Может быть и "Вечный зов" А.Иванова вспомните?
"Петербургские трущобы" Крестовского, "Поющие в терновнике" К.Маккалоу, "Тихий Дон" Шолохова, "Богач, бедняк" И.Шоу - всё это так называемые семейные саги. Уверена, что вы всё это прочли, а некоторые вещи перечитываете постоянно.
А что есть у белорусов из подобных произведений?
  Вспоминаются, конечно, наши классики, военная и историческая проза, произведения современных авторов. А романы о семье?

Сегодня, в преддверии 80-летнего юбилея Николая Кусенкова (родился 11 февраля 1935 года, умер в 2004 году) я расскажу вам о семейной саге белорусской семьи. 
   Встреча с этим писателем произошла у меня случайно - совершенно неожиданно нашла его книги на полке, прочла аннотацию, поняла, что книг - три. Нашла все три. И начала читать. Месяц ушёл на три романа. Скажу честно - с удовольствием прочла бы ещё и четвёртый. Много загадок оставил автор нам, читателям, много тайн и не распутанных нитей судеб.

   Итак, три романа -  “Явар з калінаю” (автор описывает послевоенные годы семьи лесника Гаркуши, его жизненные установки),  “Арляк і зязюля” (здесь уже речь идёт о том, как сложилась непутёвая судьба дочки лесника Гаркуши - Анастасии, её горькая любовь к художнику Мохареву, отношения с родителями). Самый пронзительный третий роман "Хмель каля вольхі" - о судьбе внука Ивана Гаркуши - Валентина. На его пути встали грозные тени Афганистана и Чернобыля. Как справится с ними внук и дед? Читать вам.

   От себя скажу, что эти книги нужно рекламировать как можно большему количеству людей - особенно тех, кто имеет профессии, связанные с лесом. А прежде всего библиотекарям нужно прочесть их самим.
И познакомиться с биографией автора:

    Нарадзіўся Мікалай Сяргеевіч Кусянкоў 11 лютага 1935 г. у вёсцы Перарост Добрушскага раёна Гомельскай вобласці ў сям'і настаўнікаў. Аднак выхоўвалі будучага пісьменніка дзед Ладымер (Уладзімір Яўграфавіч) і бабка Наталка (Наталля Трафімаўна) — бацькі маці. Ім у вёску Кругавец-Калініна хлопчык быў адцадзены праз шэсць месяцаў пасля нараджэння. Гэту вёску М. Кусянкоў лічыць сваёй малой радзімай, згадвае яе ў многіх творах. Паэтызуючы прыгажосць роднага кутка, праз усё жыццё несучы ў душы ўдзячнасць да блізкіх людзей, аднавяскоўцаў, настаўнікаў, ён разам з тым глядзіць на сваё дзяцінства без ружовых акуляраў. «Сёння ўсе мы не можам, на вялікі жаль, услед за класікам паўтарыць: шчаслівая пара дзяцінства! А таму і я хачу быць шчырым: мне і хочацца і не хочацца вяртацца ў сваё дзяцінства — галоднае, неадзетае і неабутае,
не хочацца надзяваць той вайсковы фрэнч, англійскі ці, можа, італьянскі, што невядома якім глабальным віхурам прынесены быў у наш Кругавец. У тым экзатычным, з безліччу накладных кішэняў фрэнчы я хадзіў у пяты клас і выглядаў у ім парадыйна».
     Равеснікам М. Кусянкова было добра знаёма горка-балючае слова бязбацькавіч, у многіх з іх вайна забрала дарагіх людзей. Будучаму пісьменніку пачуццё абдзеленасці давялося зведаць увогуле рана — яго бацька памёр яшчэ да вайны. 
     Пасля заканчэння ў 1950 г. сямігодкі М. Кусянкоў паступіў у Буда-Кашалёўскі лясны тэхнікум. Атрымаўшы спецыяльнасць, ён тры гады адпрацаваў памочнікам ляснічага і ляснічым у лясгасах Калінінградскай вобласці, амаль пятнаццаць (1956—1969) тэхнікам і інжынерам-таксатарам на роднай Гомельшчыне. У гэты час яму даводзілася не аднойчы выязджаць на палявыя работы ў Сібір. 
     Амаль два дзесяцігоддзі праца лесаўпарадчыка была асноўнай для М. Кусянкова. Разам з тым маладога чалавека настойліва клікала да сябе літаратура. Пісьменнік прызнаецца: ...«Лесаўпарадчыкам я быў сярэднім. Прычынай таму была мая прыроджаная гуманітарная арыентацыя, канкрэтней — арыентацыя творчая. У 1955 г. я надрукаваў свой першы верш і на працягу ўсёй работы ў экспедыцыі зведваў тое ўнутранае раздваенне, якое не дазваляла цалкам засяродзіцца на нечым адным». Рэгулярна вершы паэта-пачаткоўца пачалі з'яўляцца на старонках абласных і рэспубліканскіх газет, часопісаў з 1959 г. Раннія творы склалі зборнікі «Жывіца» (1966) і «Без прывалу» (1969). 
     Год выхаду другога зборніка стаў пераломным у лёсе пісьменніка: ён паступіў на Вышэйшыя літаратурныя курсы пры СП СССР і пасля заканчэння іх уладкаваўся на працу ў рэдакцыю газеты «Гомельская праўда». Пераехаўшы праз нейкі час у Мінск, працаваў на кінастудыі «Беларусьфільм» (1977—1980), у рэдакцыі часопіса «Полымя» (1980—1985), у выдавецтве «Мастацкая літаратура» (з 1985). У 1996 г. М. Кусянкоў узначаліў выдавецкую групу па стварэнні гісторыка-дакументальных хронік гарадоў і раёнаў Беларусі. Як і многія іншыя пісьменнікі яго пакалення (Р. Барадулін, I. Чыгрынаў, I. Пташнікаў, Я. Сіпакоў), М. Кусянкоў скончыў факультэт журналістыкі БДУ. Праўда, вучыўся ён ужо ў сталым узросце. 
     Першая прафесія — лесаўпарадчыка, лесавода — шмат што значыла ў лёсе пісьменніка. Яна, калі не сфарміравала, то ў значнай ступені адкарэкціравала пэўныя рысы характару, прадвызначыла тэматыку і праблематыку многіх яго твораў. «Мастацкі твор — плён творчай фантазіі пісьменніка, але грунтуецца яна на рэальным, асвоеным аўтарам матэрыяле. Такі рэальны матэрыял дала мне работа ў экспедыцыі. Ужо нават тое, што тут я існаваў як бы ў дзвюх сваіх іпастасях, стала сюжэтнаўтваральным фактарам у рамане «Явар з калінаю», дзе я, аўтар-расказчык, адначасова і лесаўпарадчык, і «пісьменнік». Бывала і так, што ў сваёй прозе я выкарыстоўваў эпізоды хоць бы таго ж таежнага свайго жыцця, абсалютна іх не перайначваючы... Да маіх уласных «таксатарскіх» назіранняў трэба дадаць тое, што я на працягу многіх гадоў чуў ад сваіх таварышаў па рабоце...» — згадвае пісьменнік.